७/१२ उताऱ्यावरील कर्जाचा बोजा (Loan Entry) कसा कमी करायचा? बँक लोन फिटले तरी नाव तसेच का राहते? (२०२५)

 नमस्कार शेतकरी मित्रांनो,

आपण शेतीसाठी, विहिरीसाठी किंवा घरासाठी बँकेकडून कर्ज घेतो. तेव्हा बँक सुरक्षेसाठी आपल्या जमिनीच्या ७/१२ उताऱ्यावर 'इतर हक्क' रकान्यात बोजा (Loan Charge) चढवते.

अनेकदा आपण बँकेचे सगळे हप्ते भरतो, कर्ज नील (Nil) करतो. पण तरीही ७/१२ उताऱ्यावर बँकेचे नाव तसेच राहते. जोपर्यंत हे नाव कमी होत नाही, तोपर्यंत तुमची जमीन कायदेशीररित्या 'कर्जमुक्त' होत नाही आणि भविष्यात जमीन विकताना किंवा नवीन कर्ज घेताना अडचणी येतात.

आज आपण पाहूया की, कर्ज फेडल्यानंतर ७/१२ वरून बोजा कमी करण्याची अचूक आणि कायदेशीर पद्धत काय आहे.

बोजा कमी करण्यासाठी कोणती कागदपत्रे लागतात?

१. बेबाकी दाखला (No Dues Certificate): तुमचे कर्ज पूर्ण फिटल्याचे बँकेचे प्रमाणपत्र.

२. बोजा कमी करण्याचे पत्र: हे सर्वात महत्त्वाचे आहे. बँकेच्या मॅनेजरने तहसीलदार किंवा तलाठी यांच्या नावे दिलेले अधिकृत पत्र, ज्यात "सदर खातेदाराचा बोजा कमी करण्यास हरकत नाही" असे लिहिलेले असते.

३. आधार कार्ड आणि चालू ७/१२ उतारा.

बोजा कमी करण्याची प्रक्रिया (Step-by-Step Process):

स्टेप १: बँकेतून पत्र मिळवणे

बँकेत जाऊन कर्ज बंद केल्याची पावती दाखवा आणि मॅनेजरकडे 'बोजा कमी करण्यासाठीचे पत्र' (Letter for Loan Removal) मागा. (नियमानुसार बँकेने हे पत्र थेट तहसील कार्यालयात पाठवणे अपेक्षित असते, पण कामाचा वेग वाढवण्यासाठी अनेकदा ते खातेदाराकडे दिले जाते).

स्टेप २: तलाठ्याकडे अर्ज करणे

आता हे बँकेचे मूळ पत्र आणि तुमचा एक साधा अर्ज ("माझ्या गट नंबर... वरील बोजा कमी करणेबाबत") जोडून तुमच्या गावच्या तलाठी कार्यालयात जमा करा.

स्टेप ३: फेरफार नोंद (Mutation Entry)

तुमचा अर्ज मिळाल्यावर तलाठी 'बोजा कमी' करण्याची फेरफार नोंद घेतात. त्यानंतर १५ दिवसांनी मंडळ अधिकारी (Circle Officer) त्या नोंदीला मंजुरी देतात. मंजुरी मिळताच ७/१२ च्या 'इतर हक्क' रकान्यातून बँकेचे नाव काढून टाकले जाते.

⚠️ तलाठ्याचा महत्वाचा सल्ला (Expert Tip):

"बऱ्याच शेतकऱ्यांना वाटते की बँकेत पैसे भरले म्हणजे बोजा आपोआप कमी झाला. पण तसे होत नाही. बँकेचे पत्र तलाठ्यापर्यंत पोहोचवणे आणि त्याची 'फेरफार नोंद' घेणे अत्यंत गरजेचे आहे. जोपर्यंत तुम्ही नवीन ७/१२ काढून खात्री करत नाही की नाव गेले आहे, तोपर्यंत तुमचे काम पूर्ण झालेले नाही."

ही माहिती तुम्हाला उपयुक्त वाटल्यास नक्की शेअर करा. अशाच महसूल विषयक माहितीसाठी 'सातबारा कट्टा' ला भेट देत राहा.

महत्वाची टीप (Disclaimer):

सदर लेखामध्ये दिलेली माहिती ही सामान्य जनतेच्या मार्गदर्शनासाठी आणि साक्षरतेसाठी आहे. शासन नियमांमध्ये वेळोवेळी बदल होऊ शकतात. त्यामुळे कोणत्याही शासकीय कामासाठी अंतिम निर्णय घेण्यापूर्वी, कृपया आपल्या संबंधित तलाठी कार्यालयाशी किंवा तहसीलदाराशी संपर्क साधून खात्री करावी.

ही माहिती तुम्हाला कामाची वाटली का?

जर हो, तर ही माहिती तुमच्या गावाकडच्या व्हॉट्सॲप ग्रुपवर नक्की शेअर करा, जेणेकरून इतर शेतकऱ्यांची फसवणूक होणार नाही.

तुम्हाला जमिनीसंदर्भात काही शंका असल्यास खाली Comment बॉक्समध्ये नक्की विचारा.